HANGİ YAKALISINIZ?

 

İş yaşamına başladıktan sonra mavi yaka ve beyaz yaka kavramlarını sıkça duyarız. Bu kavramlar, çalışanları yaptıkları işe göre sınıflandırmayı ifade eder. Artık hepimiz hangi çalışan hangi yaka biliyoruz. Ama gün geçmiyor ki bu kavramlara yenisi eklenmesin. Kısaca tanımlarına birlikte bakalım.

Mavi yaka; Beden gücüyle, el emeğiyle çalışanları kapsar. Üretim, tarım, nakliye, imalat, bakım – onarım gibi fiziksel güce dayalı işleri içerir.

Beyaz yaka; Zihinsel güce dayalı, masa başı çalışanları kapsar. Satış, pazarlama, üretim planlama, kalite yönetimi gibi fiziksel güç gerektirmeyen işleri içerir.

Yukarıda kısaca bahsettiğim bu 2 kavram en temellerini oluşturuyor. Günümüzde bu kavramlara ilave gri yaka, yeşil yaka, altın yaka (sarı yaka), yeni yaka ve metal yaka gibi gruplar ortaya çıkmaktadır. Şimdi bu yaka türlerini de kısaca inceleyelim.

Gri yaka; Bu grup için iki farklı görüş belirtilmektedir. Birincisi, mavi yakalılar arasından yetişmiş, teknik bilgi ve beceriye sahip çalışanları ifade eder. Mesleki eğitim almış teknisyenler bu grubun içerisindedir. İkincisi ise emeklilik yaşını doldurup çalışmaya devam edenleri kapsar.

Yeşil yaka; Çevreye duyarlı, yenilenebilir enerji, sıfır atık, sürdürülebilirlik gibi sektörlerde çalışanları ifade eder.

Altın (sarı) yaka; İyi eğitim almış, teknolojiyi etkin kullanabilen beyaz yakalıları ifade eder. Beyaz yakalılarda aslında kendi içinde sınıflanmış oluyor bu kavramla birlikte. Sadece iyi eğitim almamızda yetmiyor. Bilgiyi üretme, kullanabilme, yenilikçi ve teknolojiyi çok iyi kullanabilme gibi özellikler beyaz yakalıdan altın yakalıya geçişi sağlıyor.

Yeni yaka; Dijitalleşmenin her alanda karşımıza çıkmasıyla ortaya çıkmış bir kavram. Lisans mezunu olmayı gerektirmeyen, mesleki eğitim alarak teknolojiyi anlayan ve kullanabilen çalışanları ifade eder. Teknolojik çözümler üreten meslek gruplarını kapsıyor. Kodlama, bulut teknolojisi gibi sektörlerde önümüzdeki dönemlerde daha çok karşımıza çıkacağı öngürülen çalışanlardır.

Metal yaka; Robotlar ve yapay zekanın kullanılmaya başlanması ile yeni ortaya çıkan bir kavramdır. Mavi yakalı çalışanların işlerinin bir bölümü yapay zeka veya robotlar aracılığıyla yapılmaya başlandı. İlerleyen dönemlerde beyaz yakalılara özgü bazı işlerde de yapay zeka veya robotların kullanılması planlanıyor. Yapay zeka ve robotların yer alacağı yeni çalışan sınıfı da metal yakalı oluyor. Çok uzak değil, uzmanlar gelecek 10 yıl içinde yeni çalışan sınıfı “metal yakalıların” sektördeki yerini alacağını belirtiyor.

Yapay zeka, dijitalleşmenin yaygınlaşması gibi teknolojik gelişmeler istihdam sorunlarını beraberinde getiriyor gibi görünsede, yeni istihdam alanları da oluşturuyor. Aslında bize düşen sürekli gelişim ve değişime ayak uydurmak. Robotları tasarlayan ve yapanlarında bizler olduğunu unutmayalım...